Als je me al een tijdje volgt dat heb je vast de term ‘dieetcultuur’ voorbij zien komen. Wat is dat nou precies en wat het betekent voor jou en de Intuïtief Eten / Anti-dieet beweging? (Hoe de dieetcultuur onstaan is lees je hier)

Op dieet gaan is heel normaal

Ben jij wel eens op dieet geweest? Op dieet gaan is voor veel mensen een van de normaalste zaken van de wereld. Er zijn van die piekmomenten, dat het vaker voorkomt. Bijvoorbeeld als het zomer wordt (werken aan je bikini body), na de feestdagen in januari, of voor je eigen bruiloft of een ander life-event. Dat we dit zo normaal en geaccepteerd vinden komt omdat we leven in een dieetcultuur. Jouw verlangen om af te vallen is dus volkomen begrijpelijk! De wens om af te vallen is vaak zo sterk dat we keer op keer vallen voor een nieuw dieet, schema of plan.

Wat is dieetcultuur?

Wat is het precies, ‘dieetcultuur?’ Christy Harrison is een Britse diëtist en wetenschapper. Ze is – met haar omschrijving van de dieetcultuur – veelvuldig geciteerd.

De dieetcultuur is een systeem van overtuigingen dat:

• slank zijn verheerlijkt en het gelijkstelt aan gezondheid en mentale kracht. Daardoor kun je je leven lang denken dat je totaal verkeerd bezig bent, alleen maar omdat je niet voldoet aan het onmogelijke slanke ideaalbeeld.
• gewichtsverlies promoot als middel om een hogere status te bereiken. Je voelt je gedwongen om een enorme hoeveelheid tijd, energie en geld te besteden aan het proberen slanker te worden; ook al geven onderzoeken duidelijk aan dat bijna niemand bewust gewichtsverlies meer dan een paar jaar kan volhouden.
• bepaalde manieren van eten afkeurt terwijl het andere goedkeurt of de hemel in prijst. Je wordt gedwongen extreem oplettend te zijn wat je eetgedrag betreft, je schaamt je voor het maken van bepaalde eetkeuzes en je raakt afgeleid van je plezier, je doel en je kracht.
• mensen die niet voldoen aan het ideaalbeeld van ‘gezond’ onderdrukt. Dit schaadt de gezondheid van zowel mensen met een forser postuur als andere gemarginalseerde groepen, zowel mentaal als fysiek.

De dieetbril

De dieetcultuur is als een bril. De meeste mensen kijken door een gekleurde dieetbril naar beauty, gezondheid en hun eigen lichaam en dat zorgt voor een gekleurd beeld en oordeel. De dieetcultuur is de norm geworden en is overal aanwezig: in tijdschriften, films, series, de supermarkt, nieuws, socialmedia, bij de dokter, bij de kapper, bij je vrienden en familie. Check je socialmediafeed maar eens…Het is moeilijk om zelfs maar één dag door te komen zonder advertenties, socialmediaberichten of gesprekken over afslanken. 

Voorbeelden van dieetcultuur

De impact van de dieetcultuur is zichtbaar op heel veel verschillende manieren:

• een voor- en nafoto op Instagram
• een opmerking van je zus dat ze werkt aan haar over bikini body
• een collega die een een paar dagen een ‘detox’ doet vanwege de ‘coronakilo’s’. 
• Soms is de dieetcultuur meer verborgen..Is het je bijvoorbeeld weleens opgevallen dat in series en films (ja ook in tekenfilms) de persoon met het forsere postuur regelmatig een domme of onnozele personage is?
• Je vriendin die een extra hardlooprondje doet vanwege dat stuk taart bij de koffie
• Jouw buurvrouw die een crashdieet volgt omdat ze in maat x wil passen als ze gaat trouwen
• De dokter die zegt dat je eerst maar eens moet gaan afvallen (terwijl je daar niet voor komt)
• TV-programma’s zoals de afvallers & Obese
• Collega-praat over dieetboeken of -schema’s: “Ik doe aan intermittent fasting” “& Oh, ik zweer bij Keto”

Er is niets mis met gezond willen zijn en je goed willen voelen. Maar door al deze ‘boodschappen’ vinden wij het heel normaal om te denken dat een slanker persoon succesvoller, gezonder, sterker en gelukkiger is. En dat slank zijn haalbaar is voor iedereen met voldoende wilskracht door ‘gewoon’ op een bepaalde manier te eten. Dat zijn allemaal ‘boodschappen’ die jou kunnen triggeren om over je lichaam & eetpatroon te gaan piekeren of weer een nieuw dieet te starten. Het is dus helemaal niet gek dat jij daar over nadenkt!

Misschien herken jij deze (vrij alledaagse) uitspraken of gedachten? 

• Als ik slank zou zijn dan ____zou ik makkelijk een vriend vinden
• Als ik slank zou zijn dan ____zou ik vast een nieuwe baan vinden
• Als ik afgevallen ben ____ga ik weer in bikini naar het strand
• Als ik afgevallen ben____ga ik op dansles / yoga
• Vroeger deed ik aan_____(dansen, zwemmen, …), maar nu ben ik te___
• Ik word leuker gevonden als ik ___(slanker ben)
• Vroeger woog ik ___, en toen ___

De anti-dieetbeweging (voorvechters van Intuïtief Eten, Health at Every size, & Mindful eten) gaat in tegen de mythe van de dieetcultuur die restrictieve diëten promoot waarvan wetenschappelijk is bewezen dat ze een negatieve invloed hebben op de gezondheid en bijdragen aan sociale ongelijkheid en gewicht stigma’s. Het is niet waar dat slank zijn gelijk staat aan gezondheid! Anti-dieet betekent niet anti-gezondheid. Het is ook niet waar dat jouw waarde wordt bepaald door jouw gewicht.  De oplossing ligt in het verleggen van de focus naar gezond gedrag dat haalbaar is. Gewicht is geen gedrag! Maar hoe verleg je die focus? Binnenkort ga ik strategieën met je delen om de dieetbril af te kunnen zetten.